CHAKMA ISSUE Mizote tana helhkam chu.

Ni 101 FB break ka neih hlan a Mizoram leh Hnam tana Issue pawimawh ka tih zual ka han thlir let ve zuai teh ang.

1. CHAKMA ISSUE : Chakma ho hi Bangaldesh lam chhuak niin, hun hrang hrangah, chhan hrang hrang avangin Mizoram an rawn lut ve a. Inti original deuh leh India danpui-in a phal anga Indian Citizenship nei tawh ho hi chu Mizoram Chakma ka ti mai a.

Arunachali ho, hnam mawl zawka kan lo ngaih reng thin hruaitute erawh chuan mi panngai ang taka treat duh lovin an lo la refugee chei reng bik mai hi a lo ni a. Keini ram leh hnam hruaitute ( inti politician/ public leader ho) , Sunday a inchei un khuk ringawt, Monday to Saturday a mahni hmasial a, a rem leh remlo, a mawi leh mawilo pawh thlu lova ei a in bik puk puk thupui reng mai, chu pawh Mipui chanai ( vice Public Fund) la ni ber zui ang chi hotute chuan heng Chakma ( Takam) Vote hi an ei hmuhna kawng ah an lo hmu tai tlat zel thin sia. Chakma ho hi an lo vulh lianin an lo thau ta lua ani ber mai. A dik tak chuan kan Labour Class tur te khan tunah chuan min lim ve arh arh tawh mai chu anih hi.

Chakma ho lah chuan Central sawrkar ah BJP ( Hindutva thupui) ho an lal hrih si a, chuvangin Mizo Kristiante chu an tawngpawng tan dawn bik lo tih an hrethiam ve kar mai sia. A hminga Mizoram a Minority Tribe an nih chu hre khiauvin, Delhi tlangah an vui ta zat zat mai thin si a. Central sawrkar tan lah Indian citizen theuh theuh, a Minority tribe zawk lehnghal thu hla chu an lo awih sak ( a tak tak emaw a der der tal pawhin) mawi hnai ve kha a tul deuh roh bawk si. Keini lam lahin thiam taka the 23rd State of Indian Uniona a Indian Citizen by birth kan nihna ( Indegenious tribes) leh MIZORAM chu Chakma Land ani ngailo hrim hrim tih zawnga kan zualko ve tlat loh avangin, Chakam ho an zualkona chu sawi fiah turin kan NGO te’n Supreme Court of India theng thleng an inlan a ngai theuh zawk si. Delhi tlanga Lal Modi-a sawrkar khuan Mizoram hi Chakam Land ani ngailo tih an hre ve vek. Thil anihna tak kan zuk sawi fiah ve te pawh hi an lo nghah ruk reng ka ring tlat ani. Nakum kum tir lamah ka buaipui nghal chat ang.

Ka inngaihtuah lungpuam chang phei hi chuan tlawm leh zah dawn lek lovin .. khaw nge ni tak tak, Mizo Kristian takin kan ram leh hnam , kan sakhua veng hima chhan tlat turin mi piangthar tha zual leh hnam a chiang zualte hi chuan Missionary rilru pu-in kan BJP sak ve zawk a lo tul reng anih hi a….. ka ti thin.

2. KAWNGPUI CHHIA : Mizoram hi ram naupang ( Geologically ) ani a, tlangram chhengchhe tak a lo ni bawk a. Chutah khawvela lirnghing duh berna ram ( Seismically Most Active Zone 5 ) kan la ni zui. Kan hriat tham lohvah hian lir te tham ang chi Minor quakes hi an nghing det det reng bawk si hian kan leilung ( Sub surface geo-formation) hi a ti khiin, a ti thawl nasa hle tih kan hriat hmasak a pawimawh a. Chutah ruahsur duh em em na ram a la ni zui. Hetiang dinhmun a kan wm hi tunhnai a kan hriat chhuah chauh a la ni lo zui. Chuvangin kan State sawrkar-in kan harsatna bik ( Typical of Mizoram) te hrereng chungin State / ram dang tlangram kawngte aia laih uluk zawk awm tak thin tur si hi, Central sawrkar atanga kawng laihna tur sum rawn kal te lah hi a tam thei ang ber lo hijack a, 10-20% of earmarked / alloted fund vel awrh a lo siam zawh kha kan aim in life a ni trut bawk si. Fiamthu ti taka an sawi thin angin mite chuan sumin kawng an siam a, keini erawh chuan kawngin SUM KAWNGBO a tam thei ang ber kan siam thin hi a kaikuang ta ber chu ani.

Kan kawngpui te ( kawng dang peng neuh neuh chu sawi lovin kan National / State Highway hote bik ngaihtuahin) hi a chhiat em em na chhan chu tha tawk turin kan lai/ siam lo hrim hrim ani ber mai. Kawng laihna tur sum chu sawi loh , kawng laih zawh hnua a enkawlna tur sum ( maintenance fund) te lah hi inti bright takin, Bible zakzeh trawtin lo divert hram hram kha kan lo tum pan a. Minister hote lah chuan kan lung a no lutuk avangte an han ti ve ngawt zel a. Kan Mizoram ang kawng ( trafiic theu neu ) atan te hi chuan kan Quarry LUNG hote hi an tha tawk reng. Lung no tak pawh hi a delh a delh keh ( failure due to compression) chu a har ve khawp asin. Kan phahna (setting of plane ) hi kan chil mam tha tawk thin lova, chuvangin Compression vang nilovin Bending ( a inelh zawngin) a chhe ta zung zung thin niin a lang. Chu mai bakah ruahtui tamna rama awm leh zel zelin kawng hnuai a tui put lut daltu tur , alkatra/ bitumen kha chhah deuh zuala phah tur awm tak anih lai khan chhah lo deuh zual ( arpui thai khawk theih emaw hnim to thei tur tawk velin) kan han phah leh tawk bawk thin si a. Kan kawng chhiat chhan ah hian mawh tur dang hranpa, awihawm tak kan neilo ani ber mai.

3. POLITICAL PLATFORM/ PARTY THAR PIANG NOH NOH HI… Mizoram mipui in tun a mi political party ho neknawk ang nilo, mi rinawm ve deuh, ramhuai rau rau ah chuan a zia ve deuh hi a tih tur te an rawn chhuak thei law maw.. tia an tuihalna ti langtu ani ber mai. Mipui muthlu nguai tawh kai tho thei tur kan zawng mek ani ber mai. Mipui min kai tho thei tur mai bakah min cho chhuak a, min feh chhuah pui tu tur tur ( Motivator) kan nghak thrup ani tih a lang. Kan pute lo hrawn tawh ho lah hian Keipui ni tur ngei ngei kha zawhte-dum ah min chhuah tek zel mai sia. Political movement gear thlak turin, speed sang zawk leh level sang deuh zawka ram leh hnam min tlanpui thei tu tur kan zawng mek ani ber mai.

Mizote hi inkawm khawm nuam ti tak, inkawm ngeih tak tak erawh thiam silo kan ni. Kristian Pathian pakhat bia, Bible pakhat hmang, tawng pakhat hmang thei vek si mi nuaih 10 awrh hian Kohhran ( Mizo Kristian Tribal vek) 100 dawn kan han nei ngawt mai atang ngawt pawh hian kan biak Pathian leh a duhdan ah kan chianglo tlangpui tih chu a chiang khawp mai. Chutiang bawk chuan ram leh hnam pakhat vei theuh theuh thawk khawm hova kaw zawt tur tih chiang reng mai si kha mahni style leh duhdan te te dah lal larh vekin kan han thawk ho theilo leh pek a. A dik tak chuan mi kan hmangaih tak tak chuan kan duhdan hi kan dah lal viau ngailo asin maw le, kan hmangaih-a emaw hmangaih-i duhdan kha kan ngai pawimawh ber thin. Mizoram mamawh hre lo inti ram leh hnam vei kan awm dawn silo. Hmangaihtu dik tak chu a inngaitlawm ngei thin zawk anih si maw le. Chapo thungin tumah a rim thluk theih loh. Mi a Pathian biakah a chian chuan Kohhran ( mihring ngaihdan hran avanga din hran ) ah a buai tak tak ngai lova. Chutiang bawkin min ram leh hnam hmangaih awmzia dik tak a hriat chuan Political party kha a la thu tak lutuk thei lo tur anih laiin, keini ve chu ram leh hnam hmangaih inti ho chu direction hrang hrangin kan inpel ta suau suau mai thin ani. A MAK mang e ti hrih phawt ang.

Chunglam hian Mizo-Kristian-Tribal (MKT ti zel tawh ila) te hi min theihnghilh lo, kan hmalam hun atan programme min neih len pui hian ka hre tlat pek a. Chuvangin Pathian nung chu a laiah dah sauh sauh ila, tih takin a duh dan chu thupui ber zelin Mizoram leh hnam kan vei-na koki i han thlak hret hlawm teh ang u hmiang maw le…

About Mizo Archive

I'm the one who collect the best writings of Mizos
This entry was posted in Fifth Column and tagged , , . Bookmark the permalink.

Leave a comment