PASALTHA HUAISEN THANGKAWLHA

POSTED by Apuia Tochhawng

Chumi kum chu pangen mual neih kum a ni a, kum hmasa lam thlawhhma an mir tehchiam loh avangin an pawm âm hlawm hle mai a, an khaw daidenga an pasaltha huaisen leh ralhrat Thangkawlha te kawmchhakpa Pu Thanhrima chuan, “Nikum zet kha zawng vah lai atangin beisei a bo sa hrim mai a, a sah har nen, kan lo hal lah kha meiin a chungphurh a ni lek a, ruahtui tam kum a ni chhap nen. Buh tuh zawhah hnuhpui kan kuai zui zat a, ruahtuiin a um tha vei nen, hlo lah a har hrep a, leilung lan chhung zawng kan tang a, Buh lah kha a chhe si, hawpkhawp zawng kan thar ve hram e, chekah chekah mi zêmah kan dak lo chauh zawng a ni,” a ti churh churh a.

Ni, chumi kuma an neih, Pangen mual an tih mai thin, an khaw tlakdeng lama mi chu an khaw Lal chuan a theh a, a vah lai atang tawhin Buh hnah a lang e an ti awl lo mai a, Pasaltha Thangkawlha pawhin silai zawn thar ngei tum chuan a thian sabeng Lalrikhuma te lo nak sir thla chu a pawm ve a, an unau hi sal sarih zet an awm a, nula panga an awm bawk a. Thangkawlha pa hi Sailo lal ropui Liandula khawnbawl upa min a nih bawk avangin an chhungkua chu khawtlangah mi zah an phur hle a ni.

Thangkawlha hi tawng tlem chet chawt, tul fe lo chu sawi mai mai lo. A mitmengah reng mai hian mi thenkhat chu an zam mai thin a, palian thelh thawlh, thahrui nei tawk tak a ni a, a huaisen zia hi an sawi duh hle. An khawnbawl fanu Suakchhingi nen kum thum an inlawm tawh nghe nghe a, kumin favangah inneih an tum nghe nghe a ni. Suakchhingi pawh hi nula hmeltha tawk tak a ni a, a taimak leh fel hian a hliahkhuh zawk mah awm e. Lal fapa tlang hrang chang tur te pawhin an rawn be ve hial a ni.

Chapchar lai a ni a, Chapchar kut hman tum chuan an inbuatsaih nasa hle tawh a, kut sa zawng chuan ram lam an pan sung sung reng a. Pa thenkhatin sahdal leh beai an kam a, a thenin sai kah tumin an ramchhuak a.

Pasaltha Thangkawlha leh a thianpa Aikhuma erawh chu Tumpang sih chan tumin an ramchhuak ve thung a. An Tumpang kah tum hi huai nei hiala sawi khawpin a fing a, kah pawh a har hle a ni ang, pasaltha tam tak a ti beidawng tawh.
Buhfai zan sawm nen an lut kha a ni a. Zan sarih lai an thang tawh a, tuk khat Aikhuma vahrit zanriak pela rawn haw chuan kan piah mualah sawn kan khaw thenawm lal fapa leh a thianten nikuma kan buk hlui kha an luah tlat mai. Kan Tumpang beih hi min pelpui an tum niin a lang a han ti a.

“Kan kah khalh then anga ni mai lawm,” Thangkawlha chuan a lo ti duh chauh a.
A nihna takah chuan an khaw ram chhung a ni a. Chutia an rawn pel ve ngawt mai chu indo chhuah theihna tham niin Thangkawlha chuan a hria a, mahse engmah sawi loa kah khalh chu a that dan ber tur niin a ngai a.

Ngawpui, chhun pachangah pawh thim rum rum khawpa un, thingsam uai huai huaina karah chuan fimkhur em em mai chuan Tumpangchal chu a kal chhut chhut mai a, a fimkhur zia chu vawikhat a pen a, hlauhawm a awm leh awm loh a thlithlai te te a, chutah kal a siam leh chauh thin a.

Mahse a fimkhur seng bik lo, a hmaa thing thlar atang chuan pasaltha Thangkawlha chuan a lo chang ran mai a lo ni a, a hawi kual kal a han siam leh tur chu a han kap thuai mai a. Chu Tumpang chu Thotle vaikian tuma a thlek lai a lo ni hlauh a, a chaldama kap lo chuan a bengkawm tlangin a naksirah a va verh sawt a.

Tumpang thinrim chu a rawn tlan pur pur mai a, Thangkawlha chuan thih der a tha berin a hria a, a bawkkhup thuai a.
Mahse Tumpang chuan rei ngial a dinchilh a, a chilthlia a far zet chu tawrh har a ti ngang mai, mahse chet a thiang si lo. Rei zet a dinchilh hnu chuan a kalsawn ve ta hram a.

A silai mu leh zen a thun sawk sawk a, lungpui hmunah a va nangching a, phaikin nghawr dut dut khawp chuan a kap a, chalchang nei eih lo chuan a thi ta a.
Aikhuma a rawn thleng a, lawm tih hriata nui khi hui chuan ki chu a teh vel a.
Chutihlai chuan an bul lawkah chuan pasaltha panga vel leh n khaw thenawm lal fapa chu an lo ding reng tawh a, lal fapa chuan, “Ka pa lalram chhunga sa in rawn kap mai hi in lu kan lak ngei a ngai dawn a nih hi, in huangtau hle mai, kan sa kah ngei ngei tur min chhuh vei amaw?” a ti khur dur dur a.

Thangkawlha chuan, “Helai ram hi i pa lalna in a huam pha hauh lo mai, a nihna takah chuan kan lal thu loa in rawn ramvak hi leido lakna tham a ni tawh, tunah diklo takin min puh leh a, he salu hi kan kutzal liau liaua tla a ni a. Ka thin in tih rim hma hian kal vat mai rawh u,” a ti ta hrak mai a.

An inen hrek hrek a, silai chuan an tin tha thup mai a, Aikhuma hlau lutuk chuan zun a lo cheh zawih zawih mai a, Thangkawlha chuan a chem a phawrh ta a. Muangchangin lal fapa chu a pe a, “Ka nunna lak nan hian ngenmu kher zawng a tul lo ve. Ka chem hi a hriam tawk viau a nia,” tih pah chuan lal fapa Laikunga hmaah chuan nghawng a va dawh ta a.
Laikunga mak ti lutuk chu a kâ ho mai a, midang zawng pawh chuan an silai dahthlain an lo thlir a. Chutah, Laikunga chu ngawirengin a inher a, kawngtum lam pan chuan a kal liam ta vuah vuah a.

Chapchar kut an hmang zo a, lo an hal a, a kang tha ngei mai, thlam an sak zawhah Buh an tuh zui zat a, an unau an thahnem bawk a, karloah an zo thuai a.
Zan khat chu ruah a sur bur bur mai a, khawlai lah chu se ek leh tuihawk nen a chiau per pur mai a, chutihlai chuan tlangau a rawn au a, a au thawm chu an hriat hleih theih loh avang chuan siksil kengin Thangkawlha chu a chhuak a, zawlbuk lam a pan ta a.

Zawlbuk a va thleng chu meipui an lo chhep a, val upa ho chuan ro an lo rel mam mam a, thirdeng pa nupui feh haw a lo la haw lo a, feh haw thenkhatin sapui thawm an hriat bawk avangin an ngaih a tha lo zual a lo ni a.
Ruah sur ban veleh chuan tlangval rual te chu an chhuak a, meichher nen silai nen Belrawhmual lam an pan ta sung sung a.
Thingse mual an tih lai vel an thlen chuan thla ai tuar tuar thawm an hre ta. Rawlthar dawih deuh chuan thiante an nêk hnai tan hle a.
Thirdengpa nupui chu kawngthlang Bung kung bulah chuan a lo let reng mai a, a bulah chuan sakei lian zet mai hi a lo rum hum hum a, val upa chuan mitin fimkhur turin a han ti a, Thangkawlha chuan, “U Deng, lo thlaphang suh aw, kan rawn kal e, tih pah chuan sakei chaldamah tak mai chuan a han kap thawr mai a.

Mitkhapkar leka thil thleng a ni na-in thilthleng chu a hmuh theih hle tho a, sakei ruang leh Pi Dengi ruang zawnna hlang an siam zawh chuan kal an siam ta a.
Dengi ruang chu daiah a thlan an lai a, khuahrawlhin an hung a, inptepui mawngpawp a thlanah an bang bawk a, tlangvalin zan thum inven chhawk tur a ni.

Khua an luh dawn chuan Thangkawlha chu sakei hlang chungah chuan an hlang ve a, an sep lawp lawp mai a, silai an lawn un un bawk a. A tukah chuan an lal chuan ropui takin a ai ta a ni.
Nikhat chu an hma a laklawh deuh avangin Thangkawlha chu riah nghal mai a tum a, a unaute leh lawmte chu an haw hnu chuan vaua sakhi a va kap a, a puah lai chuan engemaw hlauh rukna riau hi a nei tan ta.
Zanriah a eikham hnu chuan vaibel zuin thlam namthlakah a thu vang vang a, an buh chuan lung a ti awi a ni. Phang lo chuan silai zawn a thar ngei a inring a, mut a han siam a, reiloteah chuan a muhil a, a harh hnu chuan kut thap hreih hrawih hian a lo zut reng mai a, a hawi vel chuan tumah hmuh tur an awm si lo..
Zankhua mai chuan kut ringawt a tak hmuh tur awm si lo chuan a zut zankhua ta mai a, a hlau miah lo na’ngin a muhil thei der thung lo a.

A tuka chuan an lo sawi dun tawh angin a thianpa Aikhuma chuan zukchak sih tlân chang turin herhse ngaw lam chu an pan ta a.
Herhse ngaw chu lo atana neih theih loh khawpa ram chhengchhia, lungpui leh kham sang pui pui awmna a nih avangin Chhura rual rual thing an awm khup mai a, chhun pachangah pawh a thim rum rum mai a ni.
Thingsam a uai huai huai hlawm a, sa hnu lah a tam, chutiang ngaw ril leh khengah chuan eng sa pawh hmuh thut theih khawpin a ralti a.
Tlai a lo ni a, buk an sa a, rawng an bawl zawh chuan an muhil nghal mai a.
Thangkawlha chu hlauhawm a hnai tih ‘hriatna-in’ a tiharh zawk a, a hawi vel chuan khawfing a lo chat tawh a, a thianpa chu a va en chuan thil rapthlak tak a va hmu ta!!
Aikhuma lu chung lawkah chuan rul lian mangkheng mai hi a lo uai a, Aikhuma chu dawlh a lo tum mek niin a lang, ani lah chu a aikaih vang nimaw, a muhil chiah chiah mai si a.
Chu rulpui invehna thingkung chu uipum tia zet zawt hi a ni a, a lo invet nghuat mai a. A len dan chu a hriat mai awm e, thawm dim em em mai chuan a tawlh hret hret a, hmun him chin a thlen chuan a silai chuan rulpui lu chu a tin vang vang a, chu lai ram nghawr dut khawp chuan a han kap mai tehreng a.
Rulpui lu chu a darh hneh hle nain a thi tur chalchang chu a rapthlak ngang mai.

Aikhuma chu tlailamah chuan a lo harh thei tawk a, mahse an thil tawn engmah a hrilh duh hran lo a. A haw pui vang vang a, In an thlen chuan pasaltha Thangkawlha chu lu kawlh rawtin a na a, an puithiamin daibawlin a thawi a, a dam ve leh mai bawk a.

Hmanlai pasaltha te nun kha mite enthlak a ni a, anmahniah an khaw mite nunna a innghah avangin an ngaisang em em a ni. Pasaltha Thangkawlha atang hian thian chhan thih ngam nun neih a pawimawhzia hriain entawn tum theuh ila a tha awm e.